Tập tành trồng lan – Phần 1 – Cần Để Sống

Dạo này rảnh rang, tôi lại có thời gian ngó ngoáy khu vườn của mình. Nhờ đó, các bạn cũng lạ có dịp chia sẻ mối quan tâm về cây hoa cảnh vói toi, đặc biệt là Phong Lan. Nhân đây, tôi cũng xin chia sẻ kiến thức hạn hữu của mình về phong lan và cũng tiện để hoàn thành loạt bài viết về hướng dẫn trồng lan cnf đang dang dở.

Muốn trồng phong lan. Điều đầu tiên, ta phải hiểu rõ về yêu cầu ngoại cảnh của cây lan. Từ đó, biết được điều kiện mình có là gì, để từ đó, tìm được giống loài thích hợp với khu vườn nhà mình.
Bài viết này là tất cả những gì thuộc về cơ bản mà bạn cần nhớ

Thứ nhất: NHIỆT ĐỘ

Nhiệt độ không chỉ tác động tới sự sinh trưởng, sinh dưỡng của cây lan mà còn là điều kiện để cây lan ra hoa.

Căn cứ vào nhu cầu nhiệt độ của lan mà người ta chia làm 3 nhóm:

Nhóm cây ưa nóng: bao gồm những loài lan chịu nhiệt độ ban ngày không dưới 21 độ C, ban đêm không dưới 18,5 độ C. Những loài lan này thường có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới.

Nhóm cây ưa nhiệt độ trung bình: bao gồm những loài lan chịu nhiệt độ ban ngày không dưới 14,5 độ C, ban đêm không dưới 13,5 độ C.

Nhóm cây ưa lạnh: bao gồm những loài lan chịu nhiệt độ ban ngày không quá 14 độ C, ban đêm không quá 13 độ C. Chúng thường xuất xứ ở vùng hàn đới, ôn đới và ở các khu vực núi cao vùng nhiệt đới.

Ở một số vùng của Việt Nam như Sa pa, Lào Cai, Đà Lạt, ta có thể trồng một số loại lan ôn đới. Các vùng khí hậu còn lại, trừ phi bạn có nhà kính trồng cây với nhiệt độ được kiểm soát chặt chẽ, bạn chỉ nên trồng lan nhiệt đới. Hãy tự hào vì bạn đang có trong tay điều kiện để có được những đóa hoa rực rỡ nhất thế giới.

Thứ hai: ÁNH SÁNG

Ánh sáng ảnh hưởng trực tiếp đến sựf yếu tố cơ bản cho sự sống của cây. Và cũng là điều kiện ra hoa của một số loài lan.

Dựa vào nhu cầu ánh sáng của từng loài người ta chia làm 3 nhóm

Nhóm cây ưa sáng: đòi hỏi ánh sáng nhiều, khoảng 100% ánh sáng trực tiếp như các loài Vanda, Renanthera…

Nhóm cây ưa sáng trung bình: bao gồm các loài có nhu cầu ánh sáng khoảng 50% đến 80%, như các loài Cattleya, Dendrobium…

Nhóm cây ưa ánh sáng yếu: Bao gồm các loài có nhu cầu ánh sáng khoảng 30% như các loài Phalaenopsis, Paphiopedilum…

Trong tự nhiên, cây lan lựa chọn chỗ cho mình lớn lên. Trong vườn nhà, ta lựa chọn chỗ cho cây lan lớn lên. Bạn hãy chiếu theo nhu cầu ánh sáng của cây mà sắp xếp cho chúng 1 chỗ phù hợp.

Thứ ba: ĐỘ ẨM

Độ ẩm cũng là yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến sinh trưởng, phát triển của các loài lan. Việc chọn địa điểm thích hợp cho vườn lan sẽ giảm được rất nhiều công chăm sóc cho lan, ở phương diện này cần chú ý 3 loại ẩm độ.

Ẩm độ của vườn: Độ ẩm này phụ thuộc vào khí hậu của vùng, môi trường xung quanh vườn( ao, hồ ), sự thông thoáng của vườn, gió, nắng, …

Ẩm độ của vườn: Là ẩm độ của chính vườn lan, độ ẩm này có thể cải tạo được theo ý muốn như đào ao, xây bể, làm mương rạch, trồng cây, làm giàn che, tưới nước…

Ẩm độ trong chậu trồng lan: Độ ẩm này phụ thuộc vào cấu tạo của giá thể (chất trồng), thể tích chậu, sự tưới nước. Ẩm độ này phụ thuộc hoàn toàn vào kỹ thuật của người trồng lan.

Thứ tư: ĐỘ THOÁNG

Độ thông thoáng cũng là yếu tố quan trọng.
Độ thoáng liên quan chặt chẽ tới sự tăng giảm nhiệt độ, độ ẩm cũng như sự lây lan sâu bệnh trong vườn.

Thứ năm: DINH DƯỠNG

Lan không đòi hỏi phải cung cấp dinh dưỡng dồi dào. Tuy nhiên, thế không có nghĩa là bạn cứ thế vứt chúng tự sinh tự dưỡng.

Cơ bản, cây cần nước, oxy và cacbonic. Đây là điều kiện cần để cây duy trì sự sống.
Còn để cây khỏe mạnh, đâm chổi, trổ bông, chừng đó là chưa đủ.

Ngoài tự nhiên, cây lan thu thập dinh dưỡng đọng trong các kẽ nứt của vỏ cây, kẽ đá Các phân tử vô cơ và hựu cơ có trong mưa hay sinh ra từ đám lá mục… Trong vườn, điều kiện nuôi trồng thường không “giàu” bằng thiên nhiên, ta phải định kì bổ sung dinh dưỡng cho cây với các loại phân bón dành riêng cho lan có bán rất phổ biến trên thị trường.

CATTLEYA AURANTIACA

Tuần này,chậu cây trong vườn đang ươm bông là một loài hoa bé nhỏ, nhưng rực rỡ và mạnh mẽ. Ở mỗi nhành cây, khi trưởng thành đều trổ một cái lưỡi mèo nhỏ, hứa hẹn những bông hoa đẹp như sao sa: CATTLEYA AURANTIACA

Bé yêu ngọt ngào của tôi có một kích thước cực kì khiêm tốn, tiêu biểu cho dòng lan mini đặt bàn. Cây được yêu chuộng với lá bóng màu xanh thẩm, cây cao không quá 30cm, các chùm hoa màu cam nở trên phát hoa dài 15cm có từ 2 đến 11 bông với kích thước hoa khoảng 2 – 3 cm .

Cattleya aurantiaca có quê hương là vùng nhiệt đới ở Mexico, El Salvador, cây có thể chịu được khí hậu giá rét và rất nóng. Trong tự nhiên, ta thậm chí có thể bắt gặp chúng sinh sôi trên những tảng đá.

Hoa không bền cho lắm. Nhưng 1 tuần khoe sắc, ánh cam nhỏ bé ấy luôn làm tôi có cảm tưởng như đêm qua, một ngôi sao từ xa tít trên cao kia đi lạc đường và rơi xuống bên bậu của nhà mình. Thật vui mắt.

Cattleya Jade Blue

CATTLEYA JADE BLUE

Mang những đặc trưng tiêu biểu của dòng Catt 2 lá, Jade Blue có thân ốm và cao khoảng 30 – 40cm, mang 2 lá trên đỉnh. Lá cũng nhỏ hơn, dài khoảng 20cm
Phát hoa của Jade vươn cao từ một bọc xanh trên đỉnh, trổ từ 1, 2 ,3 bông có khi lên đến 5 hoa. Hoa nhỏ khoảng 10-15cm đường kính và cánh hoa thuôn dài, dày và có màu sáp bóng

Jade Blue nếu nhìn thoáng qua hay bị lẫn lộn với Siam nhưng nếu nhìn kĩ phần lưỡi và môi, bạn sẽ thấy rõ sự khác biệt.
Hoa nở vào tháng 7 cho tới tháng 11. Khi ngoài trời vẫn còn nắng vàng đẹp. Hoa nở nhanh nhưng không hề tàn nhanh mà khá bền. Thông thường hoa trong vườn nhà tôi tươi trong khoảng 3-4 tuần mà không cần tưới phân hay dùng bất kì loại chất dưỡng nào cả. Tôi cũng chưa được trải nghiệm xem Jade Blue có hương hay không vì chưa đưa loài hoa này vào trưng trong nhà bao giờ cả.
Sau khi hoa tàn, cây sẽ chuẩn bị tích trữ dinh dưỡng để bước vào mùa nghỉ là khoảng mùa khô từ tháng 12 tới tháng 1. Khi nhiệt độ rơi xuống 10-15 độ C, ánh sáng yếu đi và không khí khô hanh.

Xuất xứ từ Đài Loan, Jade là một giống loài dễ tính. Bất kể bạn có quên không bón phân trong thời gian dài, hay điều kiện ánh sáng hạn chế, cây vẫn trổ hoa đều đặn mỗi năm mà không cần bát kì một biện pháp thúc ép nào.
Tất nhiên, trong điều kiện thoáng gió, cây sẽ lớn nhanh hơn và ít bị sâu bệnh hơn.

Cây con sau khi trồng khoảng 12 – 15 tháng nếu thấy cây phát triển tốt, giả hành cao lớn, nhảy chồi mới mập, khỏe, cây trồng đơn vị được 6 – 7 tép, phát triển tốt là những cây có thể ra hoa.
Thời điểm này không nên thay đổi phân bón, môi trường hay bất cứ cái nào khác lạ. Khi nào các bạn cảm thấy lưới mèo bắt đầu phình to ở hai bên ( lúc đó đa số cây, nụ hoa đã hình thành và cao khoảng 2-3cm ) thì mới dịch chuyển cây theo phương thẳng đứng, cao hơn khoảng 10cm

Việc làm này sẽ hạn chế được những bất cẩn và tạo thuận lợi cho chúng ta trong quá trình chăm sóc cây có nụ hoa. Khi nụ hoa xé lưỡi mèo, theo mình các bạn không nên để nước hoặc phân bón tưới nhầm vào nụ. Nếu tưới vào nụ thì sẽ dễ dẫn đến tình trạng búp ngậm nước và lem bông, bông bị đốm nước…

Có một mẹo nhỏ để cho lan ra hoa đều đặn. Đó là tạo cho chũng môi trường giống với tự nhiên nhất.
Trong tự nhiên, cây không bao giờ ra hoa vào mùa mưa. Đươn giản vì khi mưa thì cây không thể thụ phấn được.
Vậy thì khi thấy cây trưởng thành, đạt đủ độ chín để ra hoa, hãy tạo cho cây những tín hiệu để báo hiệu với cây rằng, mùa khô đã đến. Khi cây đã sẵn sàng và môi trường xung quanh thích hợp. không có lí do gì mà cây không trổ bông.

Cattleya Mossiae

Đây là một trong những thành viên mà toi tự hào nhất trong vườn.

Nàng to. Nàng đẹp. Nàng bền. Và nàng có mùi hương mê ly đi kèm vẻ đẹp quyến rũ.

Moissiae thuộc nhóm lá đơn (Monofoliate) cánh hoa to, môi lớn và cong với viến nhún vô cũng điệu đà. Hoa thường lớn và có nhiều hương thơm.
Chậu màu tím này của mình có mùi gần giống như mùi hoa hồng. Hoa tỏa hương mạnh nhất bắt đầu từ ngày thứ 3 ( tính từ khi hoa nở xòe) tới hết ngày thứ 7, sau đó giảm dần. Hương mạnh hơn vào banngayf. Và 2 bông này đủ để cả căn phòng làm việc rộng 150m2 của mình thơm ngào ngạt.

Lá non của Catt thường khép gập lại, được những bẹ lá bọc quanh. Khi sắp trưởng thành, lá xòe mở ra, cùng bẹ lá làm thành 1 phễu, nước bụi có thể đọng ở đây khiến cây dễ bị thối ngọn
Cái phễu lá đó là thước đo để cây xác định được đang là mùa mưa hay mùa khô. Nếu cái phễu đó đầy nước, cây sẽ hiểu là đang mùa mưa và không ra hoa

Là loại bò ngang. Cattleya ưa những chiếc chậu miệng xòe và đáy nông. Chậu đất hay chậu chựa đều không quan trọng. Nhưng mình thích dùng chậu nhựa cho những cây trưởng thành hơn. Nếu dùng chậu đất, rễ cây phát triển dính chặt vào chậu. Cây mau chóng lớn lên và khi thay chậu ta buộc phải cạy rễ ra. Điều này gây tổn thương không ít tới bộ rễ của cây.
Khi dùng chậu nhựa, việc thay chậu cho cây dễ dàng và ít tổn thương hơn.
Giá thể thì vỏ thông, than củi hay đất sét nung đều được. Thậm chí bạn có thể dùng xơ dừa, với loại này, hãy chú ý đển độ ẩm vì xơ dừa giữ nước rất tốt.
Kinh nghiệm tại Hà Nội thường trồng cattleya bằng than củi kết hợp với dớn cọng đảm bảo cho cây phát triển tốt và ít bị hư cây. Ngoài ra có thể trồng bằng đá bọt, sỏi nhẹ. Than củi chọn loại thật chắc, sờ vào không tạo ra bụi than, ngâm xả nhiều lần khi nào than chìm xuống đáy xô nước là có thể đem trồng. Dớn cọng có thể xử lý bằng cách luộc qua nước sôi,…

Lá trưởng thành của Cát dày, mặt trên nhẵn bóng, rất ít khí khổng. Mặt dưới thì rất nhiều khí khổng, do vậy phun phân bón lá thì đừng phun mặt trên lá, vừa phí phân, vừa hại cây do phân bị nắng chiếu vào trực tiếp sẽ biến chất nhanh chóng, tạo thành muối bám lá và trôi xuống gốc. Chỉ nên phun phân vào mặt dưới lá, nhờ có nhiều khí khổng nên phân dễ thấm nhanh vào lá, lại ít bị nắng chiếu trực tiếp, ít bị biến chất phân hơn.
Nhà vườn và trên lọ phân thường hướng dẫn tỉ lệ pha và lịch tưới 1 tuần/ lần. Riêng mình thường pha loãng hơn và 10 ngày mới tưới 1 lần, tưới đủ để ướt mặt lắ là vừa.

Nếu cây lan Cattleya được trồng ở điều kiện ánh sáng tối ưu, sẽ cho hoa có màu rất thắm, cánh hoa dầy cứng không có khuynh hướng lắc lư, hoa thật to. Còn ngược lại, nếu được trồng ở ánh sáng yếu, cây rất chậm ra hoa và khi ra hoa, hoa thường hay gục xuống, màu nhạt. Qúa nắng cây sẽ còi cọc, ra hoa bé thường hay bị háp nắng hoặc có khuyết tật.
Như cây này của mình, trồng dưới mái che nhưng ánh sáng rất mạnh. Cây hưởng đủ sáng nên hoa dẫu to nhưng không cần đỡ vẫn đứng thẳng ngẩng cao đầu rất kiêu sa.

Cẩm cù kẹo sữa hay là Lan Sao tai voi

Đây là một trong số các loại Hoya có mặt ở nhà mình với đặc điểm là những chiếc lá rất to. Lá của Tai Voi to hơn nhiều những loại Hoya khác, có điều, hoa thì chỉ to hơn tí xíu thôi.
Cũng như các loại Hoya khác, vòi hoa mọc ra từ các đốt đốt cây và hoa sẽ ra rất nhiều lần từ 1 vòi hoa này, có thể năm này qua năm khác.

Chưa bao giờ đòi hỏi cao về giá thể, Cẩm cù sẵn sàng đâm rễ trong xơ dừa, than vụn, dớn vụn hay thậm chí là một giỏ bã trà. Và sau đó là vươn tay, xòe lá.
Với kích thước của mình, Tai Voi đòi hỏi nhiều không gian hơn các loài anh em của mình một chút. Nếu bạn không có không gian để đan cho nó một cái khung thì cũng có thể để nó leo vào hàng rào nhà mình cũng được. Những chùm hoa sẽ là vật trang trí đẹp nhất cho hàng rào quanh nhà.

Hầu hết Cẩm cù đều ưa thích ánh sáng tán xạ. Cây cần lượng ánh sáng thích hợp để quang hợp và trổ hoa. Cây sẽ phản ứng với độ sáng khác nhau và sẽ có hình dáng, màu sắc tương ứng. Nếu ta để chỗ râm mát quá, cây có xu hướng ít ra hoa, lá sẽ rất xanh tốt và thân dây phát triển mạnh

Như chậu này, ít nắng nên lá tốt gáp mấy lần bình thường nhưng muộn mằn đường kết hoa.

Dendrobium Queen Pink

Dendrobium Queen Pink

Nữ hoàng màu hồng là chậu lan mình yêu thích nhất. Không phải vì hương thơm, nàng hoàn toàn chẳng có mùi gì. Không phải vì quý hiếm, nàng ta chỉ là một cây lan nắng rất bình thường, mà hoa cắt cành có thể dề dàng mua ngoài tiệm với giá vài chục ngàn. Và tất nhiên, vì sự bình dân đó, vẻ dẹp của nàng cũng cực kì giản dị. Nhưng tôi vẫn yêu nhất chậu lan này. Đây chính là lí do tôi chọn chậu hoa này giới thiệu đầu tiên trong Góc Vườn Xinh.

Năm nào cũng thế, cứ tới mùa hè tôi lại hồi hộp chờ đợi những cánh hoa hé nở. Lúc nào cũng hồi hộp như lần đầu tiên được nhìn thấy nàng ta trổ bông.

Nhiều năm về trước, một lần đi chợ hoa thấy người ta bày ra một rổ những cây dendro con con, gầy mo và ngắn củn, giá bán 5 ngàn một cây cao băng ngón tay. Người bán hàng chỉ bảo: dendro, còn cụ thể tên gì? màu gì? thì chịu. Tôi hứng lên liền mua về 1 cây, để hưởng cái cảm giác hồi hộp đoán định màu hoa. Trồng trồng, chăm chăm, suốt 5 năm liền cây cứ lớn, cứ lớn mà tuyệt nhiên không có dấu hiệu gì về việc sẽ trổ hoa cả. Tôi cứ tưởng mua nhầm cây không hoa, thi thoảng lan cấy mô cũng có những cây như thế : cả đời không thể trổ bông. Nhưng chăm từ tấm bé, nom nó khỏe mạnh thế cũng chẳng nghĩ tới chuyện vứt đi. Ai nỡ.
Thế rồi nàng ra hoa. Và nàng ra bù cho những tháng ngày ngủ quên. Nàng ra đều đều một năm 2 bận.
Mùa thu đầu tiên, 17 bông hoa tươi liền trong gần 3 tháng, làm sáng những ngày ảm đạm. 4 tháng sau, 4 nụ hoa thôi nhưng cũng đủ khiển tôi vui mừng. Tôi chăm lan từ năm lớp 7, nhưng quả thực đây là lần đầu tiên lan trong vườn nhà trổ bông 2 lần trong một năm. Thực sự nàng có phải là Queen Pink? hay chỉ là một giống lan lai thông thường, được sản xuất hàng loạt bằng phương pháp nuôi cấy mô từ phòng thí nghiệm? thì từ giờ phút ấy, đối với tôi không còn là quan trọng nhất nữa. Nàng đã trở thành niềm tự hào của tôi.
Các mùa tiếp theo là 13, 15 bông. Có khi chỉ 11 bông. Vẫn bền bỉ và quyến rũ.  Tôi không hiểu sao luôn luôn là số lẻ. Nhưng với tôi, số lượng không quan trọng. Vẫn là màu tím ấy, vẫn là vẻ đẹp dịu dàng ấy. Hoa không thay đổi. Tình yêu của tôi với hoa không thay đổi. Mãi như thủa nào.

Bên ngoài cửa sổ trời đang mưa rào. Nhưng trong này, thời gian ngừng lại và không gian ấm áp. Bởi có hoa, nên đời thấy vui vui lạ.

Bình yên với Jardin bé nhỏ

JARDIN

Trong tiếng Pháp nghĩa là Vườn . Tại The Ribbon, cũng là Vườn.

Nếu ai đã trót yêu muôn màu hoa lá, hẳn các bạn sẽ thấy thích thú khi lạc bước vào khu vườn nhỏ của chúng tôi.

Mỗi loài cây, loài hoa là một thế giới. Trồng cây trồng hoa tựa như khi chúng ta đang yêu vậy. Ta dành cho chúng sự chăm sóc tận tâm, chúng cũng sẽ đền đáp chúng ta bằng vẻ đẹp thanh tao nhất. Bất luận từ một hạt giống hay từ một nhành cây thì sự sống của mầm xanh ấy cũng nằm trong tay bạn và lớn lên bởi sự chăm sóc của bạn. Yếu ớt hay khỏe mạnh, xanh tươi hay lụi tàn, đôi bàn tay bạn sẽ quyết định tất cả. Khi chúng lớn lên hằng ngày, niềm vui cuộc sống sẽ là thu hoạch lớn nhất. Và điều bạn nhìn thấy chính là nét đẹp của người yêu, là sự ban tặng, sự sẻ chia và những tình cảm nồng nàn nhất.

Thực sự chúng ta không biết là cây xanh có thể lắng nghe những lời thì thầm chuyện trò hay không nhưng chắc chắn chúng sẽ đáp ứng với sự quan tâm của chúng ta. Phát triển khỏe mạnh và cho những bông hoa xinh đẹp, sự chăm sóc tốt và đúng cách sẽ luôn đem lại cho bạn cảm giác hài lòng tuyệt vời từ việc ngắm nghía kết quả từ công sức mà mình bỏ ra.

Nhưng cũng giống như tình yêu, đôi khi quan tâm quá mức hay thờ ơ, bê trễ quá mức đều không thể được. Đôi khi tình yêu bị giết chết bởi những lí do vụn vặt, những nguyên nhân đơn giản tới không ngờ. Để chinh phục người yêu, ít nhiều bạn phải bỏ công tìm hiểu. Mỗi loài cây, loài hoa có những đặc điểm riêng vì thế yêu cầu chăm sóc cũng rất khác nhau. Qua thời gian, bạn sẽ trở thành một chuyên gia về việc trồng tỉa với bộ sưu tập cây cỏ của riêng mình.

Jardin de Jun chỉ là một góc vườn nhỏ bé. Đối với chủ vườn, nó luôn là góc vườn xinh đẹp đáng yêu. Góc vườn ấy là cả thế giới thu nhỏ với đầy ắp màu sắc, ngập tràn hương thơm. Với cây lá, với cỏ hoa, với ong bướm, Góc Vườn bốn mùa căng mọng sức sống. Cuộc sống của chú quán không hề hoàn hảo, nhưng thật khó mà tưởng tượng ra một ngày nào đó, những màu sắc ấy rời xa chúng ta. Như thể trái tim thiếu đi tình yêu, cuộc sống sẽ chẳng hoàn hoàn chỉnh.

Hãy cùng The Ribbon cảm nhận hạnh phúc bình dị khi được ngắm nhìn những sắc màu của tự nhiên. Và để chúng tôi cùng bạn nếm trải niềm vui thú khi được đứng giữa muôn vẻ của cuộc sống hiện diện trong khu vườn của mình.

PETIT JARDIN

Góc vườn xinh xanh mát cho những ai yêu thích nghệ thuật làm vườn và vẻ đẹp của cỏ hoa, cây cối. Ngoài ảnh chụp cây và hoa trong vườn nhà, chủ blog cũng xin mạo muội chia sẻ kiến thức về trồng trọt mà mình góp nhặt được cùng với những kinh nghiệm của bản thân trong quá trình phấn đấu để trở thành một người làm vườn nghiệp dư.

Cattleya Mossiae
Crazy lady
Cattleya Jade Blue
Dendrobium Queen Pink 
Anita Star Hoya